
डा. रोमा बोरा
एशोसिएट प्रोफेसर (बालरोग विभाग)
नेपालगंज मेडिकल कलेज शिक्षण अस्पताल, नेपालगंज
टाइफाइड ज्वरो ब्याक्टिरिया (किटाणु)बाट हुने एउटा संक्रमक रोग हो । यो रोग वातावरणीय सर–सफाईको कमिले गर्दा हुन्छ । यो रोग संक्रमित दिसा, पिसाबले सर्दछ । यो रोग सर्ने अन्य कारणहरु संक्रमित पानी, झिंगा बसेका खाना खानाले, संक्रमित हात आदि पर्दछन् । यदि फलपूmल र तरकारी संक्रमित पानीमा धोएको छ भने पनि यो रोग सर्न सक्छ । यो रोग जुन पनि मौसममा हुन सक्छ तर गर्मी र वर्षायाममा झिंगाको संख्या बढ्नाले यो रोग बढी हुन्छ । संक्रमित पानी, खुल्ललामा दिसा पिसाब गर्नाले, खाना छोपे र नराख्नाले, व्यक्तिगत सर–सफाईको कमीले यो रोग हुने सम्भवना बढी हुन्छ ।
लक्षणहरु
- टाइफाइड ज्वरोका लक्षणहरु साधारण देखि जटिल सम्म हुन सक्दछ ।
- ज्वरो आउने
- जिउ दुःख्ने
- भोक नलाग्ने
- टाउको दुःख्ने
- बान्ता हुने
- पेट दुःख्ने वा फुल्ने
- पठ्ठ पर्ने
- पखाला लाग्ने
जटिलता
- आन्द्रामा घाउ हुने
- आन्द्राबाट रगत बग्ने
- कलेजो पित थैलीमा समस्या हुने
- पिसाबको संक्रमण हुने
- मस्तिष्कमा विभिन्न प्रकारको समस्या हुने
- रगतको कमी हुने
- मुटुमा समस्या हुने
- निमोनिया आदि ।
व्यवस्थापन
- ज्वरोका लागि ज्वरोको औषधी गर्ने, पानी पट्टी गर्ने, झोलिलो कुराहरु खुवाउने, पोषिलो खाना, प्रशस्त आराम गराउने, सर–सफाईमा ध्यान दिने र चिकित्सकको सल्लाह बमोजिम उपचार गर्ने ।
रोकथाम
व्यक्तिगत र वातावरणीय सर–सफाईमा ध्यान दिने, साबुन पानीले राम्रोसंग हात धुने, उमालेर चिसो बनाएको पानी खाने, खाने कुराहरु ढाके र राख्ने, झिंगाको नियन्त्रण गर्ने, यो रोगको रोकथामको लागि भ्याक्सिन पनि लगाउन सक्छौं । टाइफाइडको भ्याक्सिन दुई वर्षको उमेर पछि हरेक दुई तीन वर्षमा लगाउनु पर्दछ ।